Dieta Ketogeniczna (dieta keto) - zasady

27 maj 2024

Spis treści:

• Zrozumienie ketozy: co to dieta keto, na czym polega
• Rodzaje diety keto
• Inne modele diety keto: rozkład makroskładników diety keto
• GOTOWY 14 DNIOWY JADŁOSPIS KETO DIETY OD THERMODIETY - rozkład makroskładników
• Dla kogo polecana jest dieta keto?
• Zastosowanie diety keto w chorobie
• Przeciwskazania do stosowania diety ketogennej
• Jak sprawdzić czy osiągnęło się ketozę?
• Metody monitowania ketozy
• Wady diety ketogenicznej
• Gotowy jadłospis diety ketogennej

Główne zasady diety ketogenicznej

Celem diety ketogenicznej, jest wywołanie i utrzymanie ketozy, a więc: (wzrostu stężenia acetooctanu, acetonu, β-hydroksymaślanu) poprzez odwrócenie proporcji tłuszczu i węglowodanów w posiłkach oraz zmniejszenie pobudliwości drgawkowej mózgu.

Osoby otyłe lub z nadwagą coraz częściej sięgają po radykalny sposób odchudzania, jakim jest zastosowanie diety keto, bezwzględnie pozbywając się tym samym  z codziennego menu źródeł węglowodanów, a co gorsza komponując jadłospis samodzielnie, a przez to jedząc monotonnie z nadmiarem tłuszczów nasyconych.

Tak restrykcyjny sposób odchudzania jest bezsensowny i niebezpieczny. Może nawet narażać swoje zdrowie i prowadzić do chorób układu krwionośnego poprzez nadmiar spożywanych tłuszczów nasyconych, gdy robimy to samodzielnie, bez odpowiedniego jadłospisu i bez zgody lekarza.

Węglowodany są nam bowiem potrzebne do życia, ale ich źródła muszą być wartościowe, to takich produktów należą kasze pełnoziarniste, ryż brązowy, makarony pełnoziarniste, strączki, pieczywo z pełnego ziarna na zakwasie, warzywa, owoce - nie bez powodu stanowią od wieków podstawę piramidy zdrowego odżywiania.

To nie od węglowodanów się tyje, lecz od nadmiaru spożywanych kalorii, braku ruchu i złych wyborów żywieniowych.

Jeśli jednak ktoś jest zdecydowany do stosowania diety keto, powinien poznać ważne mechanizmy oraz wybrać zdrowy jadłospis diety keto, a więc taki, który eliminuje tłuszcze nasycone mogące doprowadzić w nadmiarze do poważnych problemów zdrowotnych.

Z pomocą tego artykułu poznasz główne wady diety oraz medyczne zalecenia do jej stosowania z przeglądem ważnych badań.
 

Zrozumienie ketozy

Energię możemy uzyskać z produktów rozpadu:

• węglowodanów - a więc cukrów prostych
• białka - a więc aminokwasów
• tłuszczów - a więc kwasów tłuszczowych

Niektóre tkanki w organizmie (np. mięsień sercowy, kora nerek) preferują energię pozyskaną z ciał ketonowych.

Co to ketoza?

Ketoza to podniesiony poziom ciał ketonowych we krwi. Podczas ketozy, a więc braku glukozy, mózg przestawia metabolizm na wykorzystanie ciał ketonowych. Osiągając ketozę, należy zrozumieć jej rytm dobowy.

Rano jest mniej ketonów, ponieważ działa wiele hormonów, które rano podnoszą poziom glukozy we krwi i obniżają poziom ketonów. Dlatego często się mówi, że o tej porze spożycie węglowodanów powinno być ograniczone. Wieczorem poziom ketonów jest wyższy. Poziom ketonów należy zatem mierzyć zawsze o tej samej porze (nie porównywać wyników z różnych pór).

Jeśli interesujesz się ketozą, wiesz już pewnie, że ten styl odżywiania polega na pozyskiwaniu energii głównie z tłuszczu.

Tłuszcz stanowi najbardziej skoncentrowany nośnik energii:

• 1 g tłuszczu dostarcza aż 9 kcal, podczas gdy:
• 1 g węglowodanów dostarcza 4 kcal,
• 1 g białka dostarcza 4 kcal
  
  

Rodzaje diety keto: na czym ma polegać dieta keto?

Do najbardziej restrykcyjnych keto modeli żywienia należy spożywanie:

• 90% energii z podaży tłuszczu
• 6% energii z podaży białka
• 4% energii z podaży węglowodanów

Bez wątpienia dieta keto to dieta bogata głównie w tłuszcz.

Jak to obliczyć? Jeśli jadasz np. 2000 kcal, to jest to 100 % Twojego energetycznego zapotrzebowania. 90% z 2000 kcal stanowi 1800 kcal (1800 kcal podzielone przez 9 kcal bo tyle dostarcza 1 g tłuszczu, wynosi 200 g tłuszczu). Pozostałe makroskładniki liczy się analogicznie. 6 % energii, które ma pochodzić z białka z puli 2000 kcal to 120 kcal, co stanowi 30 g białka. Dopuszczalna ilość węglowodanów do spożycia w tym modelu, przy założeniu, że zjadamy 2000 kcal to jedynie 20 g węglowodanów.

Inne modele diety keto: rozkład makroskładników diety keto

Co oznacza, że osiągnięcie stanu ketozy jest możliwe, gdy nie przekraczamy spożywania energii z węglowodanów na poziomie 15%. Taki sposób odżywiania może być strategią terapeutyczną w cukrzycy, regulując poziom cukru we krwi. 
 

Jak praktycznie osiągnąć układ makroskładników zgodny z KETO? Wybierz najsmaczniejszy keto jadłospis ze zdjęciami potraw, przepisami, listą składników i wygodną listą zakupów ► Dieta KETO na Thermomix na 14 dni

GOTOWY 14 DNIOWY JADŁOSPIS KETO DIETY OD THERMODIETY

Z nami osiągniesz ketozę, będziesz jadł różnorodnie i kolorowo. Spójrz na nasz układ makroskładników w przykładowym dniu:

• Dzień 1: Energia:  2259 kcal, Białko: 77,5 g (15%) Tłuszcz: 201,5 g (80%), Węglowodany: 33,5 g (6%)
• Dzień 2: Energia: 2382 kcal, Białko: 71,7 g (12%), Tłuszcz: 210,9 g (80%), Węglowodany: 48,7 g (8%)
  
  

DIETA KETO NA THERMOMIX

Gwarantujemy, że KETO DIETA od Thermodiety to możliwie najzdrowsze ketogeniczne przepisy.

Nasza dieta keto jest bez glutenu i cukru, wysokotłuszczowa, niskowęglowodanowa, mięsna. To jadłospis na 14 dni: 2200 kcal, 3 posiłki dzienni.
 
  ZOBACZ DIETĘ KETO 

Menu diety keto zobaczysz tu ►  14-dniowy jadłospis KETO

 

Dla kogo polecana jest dieta keto?

Dieta ketogenna ma pełne naukowe uzasadnienie w leczeniu padaczki lekoopornej. Do 2020 roku, opublikowano 11 badań randomizowanych. Wniosek jest jednoznaczny: dieta ketogenna jest skuteczna w leczeniu padaczki lekoopornej, nie poddającej się leczeniu operacyjnemu. Dieta ketogeniczna jest terapią alternatywną i zatwierdzonym leczeniem lekoopornej padaczki.

Wyniki badań na ponad 900 osobach chorych na padaczkę temu dowodzą: Raport Cochrane (a raporty Cochrane to rygorystyczne przeglądy najlepszych dostępnych badań) i ich raport z 2020r zawierał przegląd 13 badań z udziałem ponad 900 osób w badaniach nad dietą keto w padaczkach i doszli do wniosku, że: zarówno dzieci jak i dorośli którzy stosują medycznie nadzorowaną terapię keto mają 50% lub większą redukcję napadów a od 15 do 85% dzieci w tych badaniach wyeliminowało napady padaczkowe.

Dieta ketogenna jest także pomocna w innych chorobach:

• Niedobór liazy adenylobursztynianowej
• Encefalopatia CDKL5
• Padaczka nieświadomości wieku dziecięcego
• Wady korowe
• Padaczka niemowlęca z wędrującymi napadami ogniskowymi
• Encefalopatia padaczkowa z ciągłymi igłami i falami podczas snu
• Glikogenoza typu V
• Młodzieńcza padaczka miokloniczna
• Choroba ciała Lafora
• Zespół Landaua-Kleffnera
• Zespół Lennoxa-Gastauta
• Niedobór fosfofruktokinazy
• Zespół Retta
• Podostre stwardniające zapalenie mózgu (SSPE)
• Zaburzenia metabolizmu energetycznego mózgu: Glut1DS i PDHD (deficyt enzymu – dehydrogenazy pirogronianowej)

Jeśli  jednak chorujemy na któreś z poniższych chorób, absolutnie nie możemy stosować keto diety.

Przeciwwskazania do stosowania diety ketogennej (bezwzględne):

• Zaburzenia oksydacji kwasów tłuszczowych (VLCAD, LCHAD, MCAD, OCTN2, CPT1, CPT2)
• Deficyt karboksylazy pirogonianowej
• inne zaburzenia glukoneogenezy (deficyt fruktozo- 1,6- dwufosfatazy)
• Choroby spichrzania glikogenu (oprócz typu 2)
• Defekty ketolizy
• Defekty ketogenezy
• Porfiria

  

• Zespół wydłużonego odstępu QT lub inne choroby serca
• Niewydolność wątroby, nerek lub trzustki
• Hiperinsulinizm
• Choroby metaboliczne
• Trudności w osiągnięciu właściwego stanu odżywienia
• Ognisko padaczkowe zidentyfikowane w badaniu MR i wideo EEG, możliwe do leczenia neurochirurgicznego
• Opóźnienie wzrostu
• Poważny refluks żołądkowo-jelitowy

Jak sprawdzić czy osiągnęło się ketozę? 

O zadowalającej ketozie mówi się, gdy wartości ciał ketonowych we krwi są wyższe niż 2 mmol/l, co w przypadku badania ketonów z moczu da zabarwienie paska na kolor ciemnofioletowy (odpowiada to stężeniu ketonów w moczu równym 80-160 mg/dl, jest to zakres 3-4+ na pasku). Wartość 4+ na pasku oznacza, że weszło się w stan ketozy.

Metody monitorowania ketozy

► TEST Z KRWI - Do tego pomiaru potrzebny jest glukometr z paskami do pomiaru ketonów. Prawidłowy poziom to powyżej 2 mmol/l ketonów we krwi.
Plusy: dokładniejsze wyniki poziomu ketonów we krwi, pokazują poziom ketonów w rzeczywistym czasie
Minusy: ceny pasków są dość wysokie , paski nie są refundowane, potrzebne jest urządzenie do pomiaru

► TEST Z MOCZU - Kroplę moczu nakłada się na pasek przeznaczony do badania poziomu ketonów.
Plusy: łatwa, niedroga, bardzo czuła metoda.
Minusy: wyniki mogą mieć opóźnienie sięgające 2-4 godzin wstecz, leki (np. witamina B12, kaptopril), odwodnienie.  Przewodnienie organizmu może zaburzyć wyniki pomiaru.

Wady diety ketogenicznej

Z powodów niżej wymienionych, odradzamy samodzielne przeprowadzenie ketozy z nieprzemyślanym jadłospisem, dlatego zachęcamy do skorzystania z naszej diety keto. narządy takie jak nerki i wątroba muszą być w pełni sprawne stosując ketogeniczną strategię żywieniową.

Przeciwskazania:

• Zaburzenia pracy przewodu pokarmowego (nudności, wymioty, zaparcia) spowodowane nadmierną ilością tłuszczu w diecie). 
• Zmniejszenie apetytu (szczególnie niewskazane u osób chorych na nowotwory oraz choroby neurodegeneracyjne) – utrata masy ciała.
• Możliwy niekorzystny wpływ na stężenie cholesterolu frakcji LDL.
• Ryzyko wystąpienia niedoborów pokarmowych, a zwłaszcza witamin i składników mineralnych.
• Ewentualny niekorzystny wpływ na funkcjonowanie nerek wynikający ze zwiększonego spożycia białka w diecie (obawy dotyczą głównie osób z nieprawidłową funkcją nerek)
• Niekorzystny wpływ na gęstość mineralną kości.
• Kwasica ketonowa
  
  

Dieta ketogeniczna nie jest zalecana dla kobiet w ciąży

Dla kobiet w ciąży nie jest zalecana dieta ketogenna, a zbilansowana dieta, w której źródłem energii powinny być również produkty z pełnego ziarna, korzystnie działające na układ nerwowy i mikrobiotę jelit- mamy oraz dziecka. Dieta uboga w węglowodany może doprowadzić do nieprawidłowego rozwoju płodu. 
 

Dieta ketonowa - przykładowy jadłospis

Sprawdź co jeść na diecie ketogenicznej i jak smacznie wprowadzić ograniczenie węglowodanów

Dzień 1:
• Omlet śródziemnomorski z pesto z rukoli i słonecznika, kawa kuloodporna
• Limonkowy kurczak z dynią na Varomie
• Sałatka z łososiem wędzonym, grillowanym boczkiem i kremowym sosem chrzanowym

Dzień 2:
• Najlepsza keto granola ze śmietankowym jogurtem naturalnym i malinami
• Limonkowy kurczak z dynią na Varomie
• Gulasz po węgiersku z keto plackami z kalafiora i migdałów

Dzień 3:
• Smoothie z awokado, szpinaku, masła orzechowego i mleczka kokosowego
• Gulasz po węgiersku z keto plackami z kalafiora i migdałów
• Krem z brokuła z pestkami dyni

Dzień 4:
• Dwuskładnikowy omlet kokosowy z sosem orzechowym, kawa kuloodporna
• Dorsz z warzywami na parze z pesto z rukoli i słonecznika
• Krem z brokuła z pestkami dyni

Dzień 5:
• Malinowy pudding chia z najlepszą keto granolą
• Tradycyjna kapusta zasmażana z aromatyczną karkówką
• Makaron z cukinii z pesto z suszonych pomidorów, boczkiem i mozzarellą

Dzień 6:
• KETO chlebek 4 ziarna z pastą z makreli i ogórka kiszonego, kawa kuloodporna
• Delikatny krem z pora z orzechami nerkowca i śmietanką
• Kotleciki schabowe w keto panierce z surówką z kapusty kiszonej

Dzień 7:
• KETO chlebek 4 ziarna z awokado, pomidorem i jajkami na miękko
• Azjatycka sałatka z polędwiczką wieprzową, kiełkami fasoli mung i dressingiem limonkowo-sezamowym
• Delikatny krem z pora z orzechami nerkowca i śmietanką

Menu na kolejny tydzień diety keto znajdziesz tu ► Dieta KETO na Thermomix - pobierz menu

Gotowy jadłospis z szybkimi przepisami i listą składników znajdziesz tu ► Dieta KETO na Thermomix na 14 dni

Suplementacja na diecie ketogenicznej

▪ Wapń i witamina D z magnezem
▪ Opcjonalna dodatkowa suplementacja
▪ Cytryniany doustne (ze względu na ryzyko wystąpienia kamieni nerkowych)
▪ Środki przeczyszczające: Miralax, olej mineralny, czopek glicerynowy
▪ Dodatkowo selen, cynk
▪ Karnityna (Carnitor)
▪ Olej MCT lub olej kokosowy

Więcej o wprowadzeniu do diety keto napisałam tu ► Keto adaptacja

Przed  stosowaniem diety keto i wprowadzeniem organizmu w stan ketozy, zapytaj lekarza lub/i dietetyka klinicznego, czy to odpowiednia dieta dla Ciebie. Mimo restrykcji i eliminacji produktów zbożowych, ta dieta może być bogata w składniki odżywcze i wartościowa ale musi być przygotowana przez kompetentnego specjalistę. 
 

Artykuł przygotowała: 

Dietetyk Katarzyna Kowalik

Źródło:
• Wykłady Dietetyki Klinicznej - UJ Collegium Medicum „Dieta Ketogenna - zastosowanie w chorobie” Małgorzata Grudniewska, maj 2024.
• Kardasz M., Dieta ketogenna jako terapia w lekoopornej dziecięcej epilepsj, 2009
• Wnęk D., Dieta ketogeniczna – zasady stosowania i efekty
• Paoli A., Ketogenic Diet and Microbiota: Friends or Enemies, 2019
• The ketogenic diet for the treatment of childhood epilepsy: a randomised controlled trial, Elizabeth G Neal i inni, Epub 2008 May 2. PMID: 18456557

Udostępnij:

NAPISZ

Polecamy także

CO JEM W CIĄGU DNIA - jednodniowy darmowy jadłospis WEGE na Thermomix

Przepisy Wielkanocne na Thermomix - moje TOP 8

Thermomix - gdzie kupić?